Projekt realizowany
przez Grupę Operacyjną, składającą się
z 5 podmiotów:
Projekt dotyczy uzyskania produktu rolnego jakim jest słoma o ulepszonej przydatności użytkowej (wykorzystywana do produkcji słomek do picia) oraz stworzenie (tzn. opracowanie i wykonanie) odpowiednich warunków technicznych, technologicznych i organizacyjnych jakie są niezbędne do produkowania słomek ze słomy, przeznaczonych do picia różnych napojów.
W przedmiotowym projekcie przyjęto do realizacji dwa cele:
Pozyskanie właściwej postaci źdźbeł lub łodyg (półproduktów do produkcji słomek) zostanie uzyskane poprzez innowacje w następujących działaniach:
a) odpowiedni dobór i właściwą selekcję gatunków i odmian roślin (na podstawie wiedzy specjalistycznej pracowników naukowych IHAR-u) cechujących się parametrami źdźbeł lub łodyg, spełniającymi przyjęte kryteria jakościowe dla półproduktu do produkcji słomek;
b) dostosowanie (dobór odmian) produkcji roślin na półprodukt (źdźbła lub łodygi) do produkcji słomek do różnych warunków glebowo-siedliskowych (jako alternatywę dla zwiększenia efektywności produkcji rolniczej na glebach niskiej wartości) oraz właściwa ochrona przed chorobami/ szkodnikami i optymalne warunki pokarmowe;
c) właściwy zbiór roślin z plantacji, zapewniający pozyskanie źdźbeł lub łodyg (słomy) jako półproduktu do produkcji słomek w najkorzystniejszej postaci (tzn. nie uszkodzone mechanicznie, jak najdłuższe i bez zanieczyszczeń mechanicznych) przy minimalnych nakładach ekonomicznych (w tym energetycznych i pracy ludzkiej) z jednoczesnym odzyskaniem plonu ziarna (za pomocą opracowanej/zmodernizowanej maszyny do zbioru);
d) odpowiednie warunki magazynowania i przechowywania źdźbeł lub łodyg zebranych z plantacji, umożliwiające uzyskanie właściwego półproduktu do produkcji słomek: nieuszkodzonego mechanicznie, o optymalnej wilgotności (bez pleśni i innych chorób) przy minimalnych nakładach pracy ludzkiej i maksymalnej wydajności magazynowania (w paletach transportowanych wózkiem widłowym, z ochroną chemiczną przed chorobami i szkodnikami, przy kontrolowanej wilgotności z wymuszoną wentylacją);
Proces organizacji przetwarzania źdźbeł lub łodyg (słomy) do postaci słomek do napojów zostanie uzyskany poprzez innowacje w następujących działaniach:
a) opracowaniu i wykonaniu modelu badawczego zautomatyzowanej maszyny do finalnej produkcji słomek do napojów, realizującej w odpowiedniej kolejności niezbędne czynności technologiczne dla uzyskania słomek do napojów (różnej średnicy i długości) i ich zapakowania do dystrybucji;
b) właściwej realizacji następujących zabiegów: zbiór półproduktu (źdźbeł lub łodyg) z pola/plantacji, selekcja półproduktu i wstępne oczyszczanie (po pobraniu z magazynu), transport (podawanie) do zautomatyzowanej maszyny, odbiór zapakowanych słomek i składowanie w magazynie;
Należy podkreślić iż realizacja tego projektu znacząco wpłynie na ochronę środowiska naturalnego i klimatu, ponieważ:
1. Słomki z naturalnej słomy, będącej materiałem w pełni biodegradowalnym w naturalnym środowisku wody i gleby, proces rozkładu (utylizacji) słomek ze słomy jest w 100%-ach procesem naturalnym, poprawiającym stan gleby i środowiska a nie szkodzącym mu, jak w przypadku słomek wykonanych z innych materiałów niż słoma, będą alternatywą dla aktualnie stosowanych słomek z plastiku zanieczyszczającego środowisko, których sprzedaż będzie zabroniona od 2021 roku przez UE.
2. Ulepszona technologia produkcji obejmuje m.in. takie aspekty jak:
a) produkcję słomy proekologicznej (bez pestycydów) i na terenach słabo wykorzystywanych rolniczo,
b) zwiększenie asortymentu słomek m.in. poprzez zwiększenie bioróżnorodności roślin dla pozyskania słomy o zróżnicowanych cechach fizycznych (m.in. średnicy otworu, twardości, grubości).
3. Ulepszona organizacja prac spowoduje, że uzyskane słomki do napojów wykonane z naturalnej i proekologicznej słomy będą atrakcyjną (cenowo, asortymentowo) i powszechną alternatywą dla obecnie stosowanych z plastiku.
4. Produkcja słomek ze słomy opierać się będzie w pierwszej kolejności na roślinach produkowanych na glebach słabo wykorzystywanych rolniczo, co powinno zwiększyć powierzchnię zazielenienia a także zmniejszyć powierzchnię gleb degradowanych czynnikami atmosferycznymi (aktualnie nie wykorzystywanych rolniczo).
5. Do produkcji słomek ze słomy wykorzystywany będzie półprodukt (słoma).
6. Proces produkcji słomek ze słomy jest procesem bardzo nisko emisyjnym GHG i mało energetycznym (dot. zużycia energii skumulowanej) w porównaniu z produkcją słomek z innych (alternatywnych) materiałów.
Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach
przedsiębiorca Grzegorz Cuch Usługi Spawalnicze
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach
rolnik Zdzisław Wiklak
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie
